Kemaliye müzesinin bulunduğu tarihi binanın, yapılış tarihi tam olarak bilinmemektedir. Anayola bakan dış cephenin geniş kemerli ve kesme büyük taşlardan yapılmış olması, binaya bir estetik ve ihtişam kazandırmıştır. Binanın ana giriş bölümleri ve birinci kat çok kalın taş duvarlardan yapılmış olup üst kat ve ön kısımlar ile taban ve tavan döşemeleri tamamen ahşaptır. Fırat’a bakan arka cephe ise, ahşap malzeme ile yapılmıştır. Binanın pencereleri ve pencere kolları özgün mimariyi yansıtan önemli kısımlar olarak göze çarpmaktadır.

Bina, 1915 yılında kurulan ve İstanbul dışında belki de ilk şirketlerden olan Türk Halı Şirketi’ne tahsis edilmiş olup uzun yılar bu şirket tarafından kullanılmıştır. Burada yılarca halı tezgahlarında çok değerli olan, “Eğin Halıları” dokunmuş ve İlçeye önemli ekonomik girdiler sağlanmıştır. El halıcılığı konusunda piyasada yaşanan sıkıntılar ve göç nedeniyle, genç nüfusun azalması buradaki çalışanları bitirmiş, bu yüzden fazla hissedarı bulunan şirket kendiliğinden kapanmıştır.

Uzunca bir süre binanın alt katı Ceza ve Tutuk evi olarak kullanılmış ise de, yıllarca boş durması ve son 90’lı yılların sonuna doğru kapanması nedeniyle bina kaderine terkedilmiştir.1999 yılında tamamını Kemaliyelilerin sağladığı maddi imkanlarla Kaymakamlık Köylere Hizmet Götürme Birliği kanlıyla, restorasyon çalışmalarına başlamıştır.

Restorasyon sonrası binanın alt katının bir kısmı, otantik görünümlü bir kafeterya olarak bahçesiyle birlikte halkın ve öğrencilerin istifadesi için işletmeye verilmiş, eski ceza evinin bulunduğu kısmı ise, İlçemizde bulunan Hacı Ali Akın Meslek Yüksek Okulu Halıcılık Bölümüne, uygulama atölyesi olarak tahsis edilmiştir.

Binanın orta katının girişinde bulunan oda sedir ile kaplanarak, Kemaliye Kültür Turizm ve Folklor Derneği’ne fasıl ve folklor gösterileri için ayrılmıştır.

Orta katın, girişinden sonra bulunan büyük salon ara holler, bir büyük ve üç küçük odadan oluşan bölümleri etnografik eşyaların ve folklorik kıyafetlerin sergilendiği Etnografya Müzesi olarak oluşturulmuştur. Burada bulunan tüm etnografik eşyalar herhangi bir ücret ödenmeksizin, İlçe merkezi ve köylerimizdeki halkımızın yanı sıra gurbetteki Kemaliyeli hemşerilerimizin bağışları ile toplanmıştır.

Kemaliye Etnografya Müzesinde toplanan 600’e yakın etnografik değerdeki eşya ve tarihi folklorik kıyafetler, bağışlayanların isimleri ile birlikte ışıklı camekanlar içerisinde, açıkta ve cansız mankenlerin üzerinde sergilenmektedir.

İlçeye her gelenin mutlaka ziyaret ettiği Kemaliye Etnografya Müzesi, gezenlerde Kemaliye’nin engin kültürü hakkında izlenimler bırakmakta, geçmişi günümüze taşımaktadır.